AMD EPYC 7502P (2.5GHz 32-core 180-200W) Processor Kit

معرفی کلی AMD EPYC 7502P

AMD EPYC 7502P یک پردازنده سروری قدرتمند از نسل دوم سری EPYC است که با تمرکز بر عملکرد بالا و قابلیت اطمینان طراحی شده است. این پردازنده دارای 32 هسته فیزیکی و 64 رشته پردازشی بوده و فرکانس پایه آن 2.5 گیگاهرتز است که می‌تواند در مواقع نیاز به صورت خودکار تا فرکانس بالاتر افزایش یابد.

مدل «P» در نام محصول به معنی «تک سوکتی» بودن آن است، یعنی برای استفاده در سرورهایی طراحی شده که فقط یک پردازنده در آن‌ها به کار می‌رود. این ویژگی می‌تواند هزینه کلی سیستم را کاهش دهد بدون اینکه از قدرت پردازشی کاسته شود.

توان طراحی حرارتی این پردازنده در محدوده 180 تا 200 وات است که نشان‌دهنده تعادل مناسبی بین قدرت پردازشی و مصرف انرژی است. EPYC 7502P با معماری Zen 2 ساخته شده و از فناوری ساخت 7 نانومتری بهره می‌برد، که به افزایش کارایی و کاهش مصرف انرژی کمک می‌کند.

این پردازنده به دلیل تعداد هسته بالا، فناوری‌های پیشرفته و قابلیت‌های امنیتی مناسب، انتخابی عالی برای کاربردهای سروری، مراکز داده، مجازی‌سازی، دیتابیس‌های سازمانی و پردازش‌های پیچیده است.

معماری و فناوری ساخت AMD EPYC 7502P

پردازنده AMD EPYC 7502P بر پایه معماری Zen 2 ساخته شده است؛ معماری‌ای که نقطه عطفی در تحول پردازنده‌های سروری AMD به شمار می‌رود. Zen 2 با استفاده از فناوری ساخت 7 نانومتری توسط TSMC، نسبت به نسل قبلی (Zen) بهبودهای محسوسی در راندمان انرژی، تعداد دستورالعمل به ازای هر سیکل (IPC) و بهره‌وری پردازشی ارائه داده است. این طراحی باعث شده تا در سطح سیلیکون، ترانزیستورهای بیشتری در فضای کوچک‌تری جای گیرند، که نتیجه آن افزایش توان پردازش در کنار کاهش مصرف انرژی و دمای تولیدی است.

از نظر معماری فیزیکی، EPYC 7502P مبتنی بر طراحی چیپلت است. این پردازنده شامل هشت چیپلت 7 نانومتری حاوی هسته‌های پردازشی است که همگی از طریق یک چیپ ورودی/خروجی (IOD) با فناوری 14 نانومتری به یکدیگر متصل می‌شوند. این چیپ I/O وظیفه مدیریت حافظه، ارتباطات خارجی و مسیرهای PCIe را به عهده دارد. طراحی ماژولار چیپلت، علاوه بر افزایش قابلیت توسعه و تولید، باعث کاهش هزینه ساخت نسبت به تراشه‌های بزرگ یک‌تکه شده است و همزمان انعطاف‌پذیری بیشتری برای پیکربندی‌های متنوع فراهم می‌آورد.

از سوی دیگر، فناوری اختصاصی AMD موسوم به Infinity Fabric نسخه دوم، نقش کلیدی در ارتباط میان هسته‌ها، کنترلرهای حافظه، کنترلر PCIe و سایر اجزای داخلی دارد. این فناوری با بهینه‌سازی مسیرهای ارتباطی، کاهش تأخیر (latency) و افزایش پهنای باند، باعث شده تا تمام منابع پردازنده بتوانند هماهنگ و بدون ایجاد گلوگاه (bottleneck) با یکدیگر کار کنند. این ویژگی در بارهای کاری پیچیده مانند پردازش همزمان داده‌های بزرگ، اجرای ماشین‌های مجازی، و مدیریت سرورهای ابری نمود بسیار مهمی دارد.

همچنین پشتیبانی از حافظه‌های DDR4 با 8 کانال و پهنای باند بالا، و رابط پرسرعت PCIe نسل چهارم، بخش‌های کلیدی دیگر این معماری هستند. در مجموع، Zen 2 نه‌تنها از لحاظ سخت‌افزاری مدرن است، بلکه بستر نرم‌افزاری پیشرفته‌ای را نیز برای مدیریت و پردازش پیچیده‌ترین بارهای کاری فراهم می‌کند.

تعداد هسته‌ها و فرکانس پردازش AMD EPYC 7502P

پردازنده AMD EPYC 7502P با در اختیار داشتن 32 هسته فیزیکی و 64 رشته پردازشی، یکی از پردازنده‌های پرقدرت و پربازده در دسته سرورهای تک‌سوکتی محسوب می‌شود. این میزان از تعداد هسته، اجرای همزمان بارهای کاری چندگانه، پردازش‌های حجیم و انجام تحلیل‌های سنگین داده را با سرعت بالا ممکن می‌کند. قابلیت هم‌زمانی چندرشته‌ای یا SMT در این مدل، باعث می‌شود که هر هسته بتواند دو رشته را به‌صورت مستقل پردازش کند که این موضوع، عملکرد کلی سیستم را در بارهای موازی به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.

فرکانس پایه پردازنده برابر با 2.5 گیگاهرتز است، که به‌صورت پویا و هوشمند در شرایط خاص با استفاده از فناوری Precision Boost افزایش یافته و به حداکثر فرکانس 3.35 گیگاهرتز می‌رسد. این ارتقاء خودکار در مواقعی که پردازنده به سرعت بالاتری نیاز دارد، مانند اجرای کوئری‌های سنگین پایگاه‌داده یا پاسخ‌دهی به بارهای موقتی در محیط‌های ابری، نقش کلیدی در افزایش سرعت پردازش ایفا می‌کند. فناوری مورد استفاده در EPYC 7502P به گونه‌ای طراحی شده که فرکانس و عملکرد را بر اساس تعداد هسته‌های درگیر، دمای تراشه و میزان مصرف انرژی، بهینه و تنظیم کند.

نکته‌ای که EPYC 7502P را از بسیاری دیگر از پردازنده‌های سروری متمایز می‌سازد، طراحی اختصاصی آن برای سرورهای تک‌سوکتی است. در حالی‌که بسیاری از پردازنده‌های با تعداد هسته بالا برای پیکربندی‌های چندسوکتی بهینه شده‌اند، AMD با ارائه این مدل به کاربران اجازه می‌دهد بدون استفاده از سرورهای پیچیده دو یا چند سوکتی، به نهایت کارایی در یک پلتفرم ساده‌تر و ارزان‌تر دست یابند. این موضوع باعث کاهش هزینه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، ساده‌سازی پیکربندی و نگهداری سرور، و در عین حال دستیابی به قدرت پردازشی سطح بالا می‌شود.

همچنین این تعداد هسته و رشته در کنار پشتیبانی گسترده از حافظه و مسیرهای ارتباطی PCIe، این پردازنده را برای طیف گسترده‌ای از کاربردها مثل ماشین‌های مجازی، سرورهای پایگاه‌داده، سیستم‌های تحلیل داده، محیط‌های HPC و حتی برخی کاربردهای هوش مصنوعی تبدیل به گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه اما بسیار قدرتمند کرده است.

حافظه و قابلیت‌های رم در AMD EPYC 7502P

پردازنده AMD EPYC 7502P از پیکربندی پیشرفته‌ای در زمینه پشتیبانی از حافظه بهره‌مند است. این مدل از 8 کانال حافظه DDR4 پشتیبانی می‌کند که در مجموع می‌توانند ظرفیت حافظه چشمگیری را ارائه دهند. هر کانال قادر است تا دو ماژول رم را پشتیبانی کند، که در مجموع امکان نصب 16 ماژول DIMM بر روی یک سیستم مبتنی بر این پردازنده وجود دارد.

حداکثر ظرفیت رم قابل پشتیبانی توسط این پردازنده تا 4 ترابایت است، البته این مقدار بستگی به مادربرد و نوع ماژول‌های مورد استفاده دارد. EPYC 7502P از حافظه‌های با فرکانس تا 3200 مگاهرتز به‌صورت استاندارد پشتیبانی می‌کند. این فرکانس بالا در کنار پهنای باند حاصل از طراحی هشت‌کاناله، کارایی حافظه را در انتقال داده‌ها افزایش می‌دهد که نقش مهمی در عملکرد کلی سیستم ایفا می‌کند، مخصوصا در بارهای کاری حساس به پهنای باند مانند تحلیل‌های بلادرنگ، پردازش داده‌های حجیم، و ماشین‌های مجازی با مصرف رم بالا.

این پردازنده همچنین از ماژول‌های حافظه ECC پشتیبانی می‌کند. ECC یا Error-Correcting Code نوعی از رم سروری است که قابلیت شناسایی و اصلاح خطاهای داده‌ای را به‌صورت خودکار دارد. این ویژگی برای محیط‌های حساس و پایدار مانند مراکز داده، زیرساخت‌های ابری و سرورهای بانک‌های اطلاعاتی اهمیت بالایی دارد؛ چرا که از بروز خرابی داده‌ها جلوگیری کرده و پایداری سیستم را افزایش می‌دهد.

یکی از دیگر مزایای کلیدی در این پردازنده، سازگاری کامل با ماژول‌های رم LRDIMM و RDIMM است. این موضوع انعطاف‌پذیری بیشتری به مدیران شبکه و کارشناسان IT می‌دهد تا بر اساس نیاز پروژه، بین ظرفیت، قیمت و کارایی انتخاب مناسبی داشته باشند.

در کنار این موارد، معماری پردازنده و فناوری Infinity Fabric 2.0 نیز در بهینه‌سازی جریان داده‌ها بین هسته‌ها و حافظه تأثیر قابل‌توجهی دارند. به‌این ترتیب، حافظه نه تنها به‌عنوان ذخیره‌سازی موقت داده عمل می‌کند، بلکه به بخشی از ساختار هوشمند پردازنده تبدیل می‌شود که عملکرد سیستم را در سطحی بالا و پایدار نگه می‌دارد.

پشتیبانی از PCIe و اتصالات پرسرعت در AMD EPYC 7502P

یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های پردازنده AMD EPYC 7502P، پشتیبانی کامل از رابط PCI Express نسل چهارم است. این مدل مجموعا 128 مسیر PCIe Gen4 در اختیار قرار می‌دهد که نسبت به نسل قبلی، نه‌تنها پهنای باند بیشتری دارد بلکه توان عملیاتی بالاتری برای اتصال به تجهیزات ذخیره‌سازی، کارت‌های شبکه و شتاب‌دهنده‌ها فراهم می‌کند. وجود چنین تعداد بالایی از مسیرهای PCIe، این امکان را فراهم می‌کند که بدون نیاز به سوکت دوم یا چیپست‌های اضافی، به چندین دستگاه پرسرعت به‌صورت مستقیم و همزمان متصل شد.

نسل چهارم PCIe که در این پردازنده ارائه شده، پهنای باندی دو برابر PCIe Gen3 دارد. هر مسیر (lane) در PCIe Gen4 قادر است تا 16 گیگابیت در ثانیه انتقال دهد و در نتیجه یک اسلات x16 می‌تواند تا 64 گیگابایت بر ثانیه در هر جهت داده جابجا کند. این سطح از سرعت، برای کاربردهایی مانند استفاده از کارت‌های گرافیک پیشرفته، درایوهای NVMe پرسرعت، کارت‌های شبکه 100 گیگابیتی، شتاب‌دهنده‌های هوش مصنوعی، یا سیستم‌های ذخیره‌سازی SAN و NAS بسیار حیاتی است.

در محیط‌های دیتاسنتر یا سرورهای مجازی، تعداد بالای مسیرهای PCIe نه تنها امکان گسترش سیستم را بالا می‌برد، بلکه کمک می‌کند تا منابع بدون واسطه از طریق CPU مدیریت شوند. این کار باعث کاهش تأخیر، افزایش کارایی سیستم و صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود.

از آنجایی که EPYC 7502P برای سرورهای تک‌سوکتی طراحی شده، تمام این 128 مسیر PCIe مستقیما توسط همان یک پردازنده در اختیار کاربر قرار می‌گیرند. در پردازنده‌های دو سوکتی، این مسیرها بین دو پردازنده تقسیم می‌شوند، اما در اینجا هیچ تقسیم یا به‌اشتراک‌گذاری‌ای وجود ندارد. این یک مزیت بزرگ در طراحی ساده‌تر و در عین حال پرفشارترین بارهای کاری است.

در مجموع، اگر پروژه یا کاربرد مورد نظر نیاز به سرعت انتقال داده بالا، انعطاف در گسترش، و ارتباط با تجهیزات پرسرعت دارد، پشتیبانی کامل EPYC 7502P از PCIe Gen4 یکی از نقاط قوت کلیدی این پردازنده محسوب می‌شود.

ویژگی‌های امنیتی و مجازی‌سازی در AMD EPYC 7502P

پردازنده AMD EPYC 7502P علاوه بر توان پردازشی بالا و انعطاف‌پذیری سخت‌افزاری، در حوزه امنیت و مجازی‌سازی نیز امکانات گسترده‌ای ارائه می‌دهد که آن را برای زیرساخت‌های ابری، مراکز داده و محیط‌های مجازی بسیار مناسب می‌کند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های امنیتی این پردازنده، پشتیبانی از فناوری AMD Secure Processor است. این بخش از پردازنده، یک محیط پردازشی مستقل و جداگانه به‌صورت تعبیه‌شده دارد که وظیفه آن بررسی صحت عملکرد سیستم‌عامل، بوت امن، و رمزگذاری کلیدهای امنیتی سیستم است. این قابلیت از سطح سخت‌افزار امنیت را آغاز می‌کند و امکان حملات سایبری در سطوح پایین را به حداقل می‌رساند.

در کنار آن، فناوری AMD Memory Guard نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. با استفاده از این قابلیت، تمامی داده‌هایی که روی حافظه رم در حال پردازش هستند به‌صورت کامل رمزگذاری می‌شوند. حتی اگر فیزیکی به رم سیستم دسترسی پیدا شود، بدون کلید رمزگذاری که در Secure Processor ذخیره شده، هیچ داده‌ای قابل استخراج نخواهد بود. این سطح از حفاظت حافظه برای سازمان‌هایی که با داده‌های حساس، اطلاعات مالی یا داده‌های کاربران سروکار دارند، اهمیت زیادی دارد.

در زمینه مجازی‌سازی، EPYC 7502P از قابلیت‌های پیشرفته‌ای پشتیبانی می‌کند. این پردازنده سازگار با تکنولوژی‌های مجازی‌سازی رایج مثل AMD-V و Nested Paging است و همچنین امکاناتی مانند IOMMU (برای جدا‌سازی منابع ورودی‌خروجی بین ماشین‌های مجازی) را فراهم می‌کند. این ویژگی‌ها کمک می‌کنند تا ماشین‌های مجازی با مصرف منابع بهینه، عملکرد پایدار و بدون تداخل را تجربه کنند.

همچنین به دلیل تعداد بالای هسته‌ها، این پردازنده برای اجرای چندین ماشین مجازی با عملکرد بالا، مناسب است. در بسیاری از سناریوهای ابری و مجازی‌سازی، به‌جای خرید و نگهداری چند سرور ضعیف‌تر، می‌توان با یک سرور مجهز به EPYC 7502P بار کاری بالاتری را مدیریت کرد. این موضوع باعث کاهش مصرف انرژی، هزینه‌های پشتیبانی و پیچیدگی مدیریت سرور می‌شود.

ترکیب امنیت در سطح سخت‌افزار، پشتیبانی از رمزگذاری حافظه، و بهینه‌سازی برای ماشین‌های مجازی، این پردازنده را به انتخابی قابل اعتماد برای سازمان‌هایی تبدیل کرده که به امنیت و چابکی در کنار کارایی نیاز دارند.

مزایا و کاربردهای رایج AMD EPYC 7502P در سناریوهای واقعی

پردازنده AMD EPYC 7502P به‌عنوان یکی از مدل‌های قدرتمند در خانواده سرورهای تک‌سوکتی، به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند در طیف گسترده‌ای از کاربردها عملکرد بالایی از خود نشان دهد. از محیط‌های ابری گرفته تا پردازش داده‌های سنگین و زیرساخت‌های مجازی‌سازی، این مدل توانسته جای خود را در دیتاسنترهای حرفه‌ای باز کند.

یکی از اصلی‌ترین مزایای این پردازنده، نسبت قدرت به قیمت بالای آن است. با برخورداری از 32 هسته و توان مصرفی در محدوده 180 تا 200 وات، می‌تواند بسیاری از وظایفی را که معمولا به دو پردازنده نیاز دارند، تنها با یک سوکت انجام دهد. این ویژگی، هزینه‌های سخت‌افزار، برق، خنک‌سازی و حتی مجوزهای نرم‌افزاری را کاهش می‌دهد و در عین حال، از نظر عملکرد چیزی کم نمی‌گذارد.

در کاربردهای مجازی‌سازی، این پردازنده قادر است تا ده‌ها ماشین مجازی را به‌صورت همزمان با پایداری بالا اجرا کند. مراکز داده‌ای که خدمات ابری یا هاستینگ ارائه می‌دهند، می‌توانند از این مزیت استفاده کرده و ظرفیت ارائه سرویس را افزایش دهند بدون اینکه به زیرساخت پیچیده‌تری نیاز داشته باشند.

در حوزه تجزیه و تحلیل داده و پایگاه‌داده‌های سنگین نیز عملکرد EPYC 7502P قابل توجه است. ترکیب هسته‌های متعدد، مسیرهای پرسرعت PCIe و پشتیبانی از حافظه‌های حجیم، آن را برای اجرای نرم‌افزارهایی مانند Oracle, Microsoft SQL Server, PostgreSQL و حتی سیستم‌های Hadoop و Spark به گزینه‌ای کارآمد تبدیل کرده است.

اگر به سراغ کارهای گرافیکی، یادگیری ماشین یا حتی پردازش ویدئویی برویم، می‌توان با اتصال مستقیم چند کارت گرافیک از طریق PCIe Gen4، یک ایستگاه کاری یا سرور GPU محور با قدرت بالا ایجاد کرد. در این حالت نیز کارایی پردازنده نه تنها کاهش نمی‌یابد، بلکه با استفاده بهینه از تمام منابع سخت‌افزاری، قدرت عملیاتی به‌طور کامل به‌کار گرفته می‌شود.

از دیگر سناریوهای رایج می‌توان به استفاده در سیستم‌های مانیتورینگ، سرورهای پشتیبان‌گیری با ظرفیت بالا، و حتی گیت‌وی‌های داده در پروژه‌های اینترنت اشیا اشاره کرد. در همه این موارد، ثبات عملکرد، انعطاف‌پذیری در پیکربندی و امنیت سطح بالا از جمله مزایای کلیدی این مدل محسوب می‌شود.

در نهایت، AMD EPYC 7502P به لطف معماری پیشرفته، مصرف انرژی بهینه، و امکانات گسترده‌ای که در اختیار مدیران سیستم می‌گذارد، انتخابی استراتژیک برای سازمان‌هایی است که به دنبال تعادل بین کارایی، امنیت، مقیاس‌پذیری و هزینه هستند.

بررسی مصرف انرژی و خنک‌سازی در AMD EPYC 7502P

پردازنده AMD EPYC 7502P با توان حرارتی بین 180 تا 200 وات، در دسته پردازنده‌های قدرتمند ولی نسبتاً بهینه از نظر مصرف انرژی قرار می‌گیرد. در طراحی این مدل، سعی شده تا تعادلی منطقی بین توان پردازشی بالا و مصرف برق برقرار شود تا در محیط‌های حرفه‌ای و مستمر، عملکرد بدون وقفه و قابل اتکا را با کمترین اتلاف انرژی ممکن داشته باشد.

توان حرارتی یا همان TDP، معیاری از گرمای تولیدشده توسط پردازنده هنگام فعالیت در بار کاری کامل است. این عدد به مهندسان دیتاسنتر کمک می‌کند تا سیستم خنک‌سازی مناسبی برای سرور انتخاب کنند. در مورد 7502P، با توجه به TDP 200 وات در بالاترین حالت، استفاده از خنک‌کننده‌های پیشرفته با فن‌های چندگانه یا سیستم‌های خنک‌سازی مایع در محیط‌های پرتراکم توصیه می‌شود. با این حال، بسیاری از کیس‌های سرور 1U یا 2U نیز می‌توانند با طراحی مناسب جریان هوا، از این پردازنده به‌خوبی پشتیبانی کنند.

یکی از ویژگی‌های مهم در کاهش مصرف برق، مدیریت هوشمند انرژی در سطح سیلیکون است. پردازنده‌های EPYC از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند dynamic frequency scaling و core sleeping بهره‌مند هستند. به کمک این قابلیت‌ها، در زمان‌هایی که پردازنده تحت فشار کاری بالا نیست، مصرف برق و حرارت به‌صورت خودکار کاهش پیدا می‌کند. این موضوع به‌ویژه در محیط‌هایی که سرورها برای مدت طولانی در حالت standby یا فعالیت نیمه‌فعال هستند، تأثیر زیادی بر کاهش هزینه‌های عملیاتی دارد.

در کنار آن، مصرف انرژی این پردازنده در مقایسه با سیستم‌های دو سوکتی با عملکرد مشابه، کمتر است. چرا که در بسیاری از کاربردها، EPYC 7502P می‌تواند تنها با یک سوکت، وظایفی را انجام دهد که در پردازنده‌های دیگر نیاز به دو عدد پردازنده دارد. این یعنی مصرف برق کمتر، خنک‌سازی ساده‌تر و پیچیدگی پایین‌تر در مدیریت دیتاسنتر.

به‌طور خلاصه، AMD EPYC 7502P با مصرف انرژی منطقی نسبت به قدرت پردازشی ارائه‌شده، و همچنین طراحی مناسب برای مدیریت حرارت، گزینه‌ای متعادل برای سازمان‌هایی است که به‌دنبال بهره‌وری بالا در کنار کاهش هزینه‌های نگهداری و زیرساخت هستند.

جدول مشخصات فنی کامل AMD EPYC 7502P

سوالات متداول درباره AMD EPYC 7502P

پردازنده AMD EPYC 7502P برای چه نوع سرورهایی مناسب است؟
این پردازنده به‌خاطر تعداد بالای هسته و قدرت پردازشی مناسب، بیشتر در سرورهای تک‌سوکتی با کاربردهای ابری، پایگاه داده، مجازی‌سازی و تحلیل داده استفاده می‌شود.

توان مصرفی این پردازنده چقدر است؟
توان حرارتی (TDP) بین 180 تا 200 وات است که تعادلی مناسب بین قدرت و مصرف انرژی ایجاد می‌کند.

آیا این پردازنده از PCIe نسل چهارم پشتیبانی می‌کند؟
بله، AMD EPYC 7502P از PCIe Gen4 با 128 مسیر ورودی‌خروجی پشتیبانی می‌کند که امکان اتصال سریع و گسترده به تجهیزات جانبی را فراهم می‌کند.

آیا این پردازنده برای مجازی‌سازی مناسب است؟
بله، با پشتیبانی از فناوری‌های AMD-V، Nested Paging و Secure Encrypted Virtualization، اجرای چندین ماشین مجازی با امنیت و عملکرد بالا ممکن است.

حداکثر ظرفیت حافظه رم قابل پشتیبانی چقدر است؟
حداکثر تا 4 ترابایت حافظه رم با پشتیبانی از 8 کانال حافظه.

نتیجه‌گیری

AMD EPYC 7502P یک پردازنده سرور پیشرفته و قدرتمند است که تعادلی مطلوب بین عملکرد بالا، مصرف انرژی منطقی و امکانات امنیتی فراهم می‌کند. با 32 هسته و فناوری ساخت 7 نانومتری، این پردازنده برای دیتاسنترها و سازمان‌هایی که نیازمند اجرای برنامه‌های سنگین، مجازی‌سازی گسترده و امنیت داده‌ها هستند، انتخابی بسیار مناسب است.

پشتیبانی از PCIe نسل 4 و ظرفیت بالای حافظه رم، انعطاف‌پذیری بالایی در طراحی زیرساخت‌های مدرن فراهم می‌آورد. اگر به دنبال یک پردازنده قابل اعتماد، بهینه و آینده‌نگر برای سرورهای تک‌سوکتی هستید، EPYC 7502P گزینه‌ای ایده‌آل خواهد بود.